از تشکیلات خوانی تا تشکیلات بانی
صحبت نظری از تشکیلات و کار تشکیلاتی زمانی ثمر می‌دهد که در قالب یک توانمندی ظهور پیدا کند. برخی گمان می‌کنند با مطالعه دقیق پیرامون تشکل‌های مختلف و بررسی اهداف و راه رسیدن آنها به هدف‌هایشان و همچنین مطالعه تکنیک‌ها و روشهای آنها، تشکیلاتی شده‌اند؛ حال آنکه این مطالعات صرفاً یکسری گزاره‌های دانشی است. زمانی این دانش در افراد نتیجه می‌دهد که به بینش تبدیل شود و لازمه گذر از دانش تشکیلاتی به بینش تشکیلاتی، فعالیت عملی است که به فهم و درک عمیق کار تشکیلاتی در افراد کمک می‌کند. مثلا در یکی از سرفصل‌های کار تشکیلاتی گفته می‌شود که در کار تشکیلاتی انسان باید به تشکیلات متعهد باشد و این تعهد خودش را در عدم تقدم رأی فردی بر رأی تشکیلات نشان می‌دهد. دانستن چنین مطلبی، یعنی داشتن دانش این قسمت ولی آیا صرف دانستن، عمل را هم به دنبال دارد؟ الزاماً انسان‌ها به چیزهایی که می‌دانند عمل نمی‌کنند. وقتی من به عنوان کسی که علاقه‌مند به فراگیری ادبیات تشکیلات هستم، چنین دانشی کسب می‌کنم، باید همین را در عمل تمرین نمایم. مثلا تصور کنید اردویی رفته اید که مسئول اردو می‌گوید: «از این طرف برویم»، با وجود مخالفت شما با مسیر انتخابی، اگر انتخاب مسئول اردو را مقدم بر انتخاب خود دانستید، نشان می‌دهد این مطلب تشکیلات را فهم کرده‌اید وگرنه صرف بحث‌های نظری پیرامون چیزی که در رفتار ما تغییری ایجاد نکند، فایده‌ای ندارد.
اگر این تغییر رفتار در زندگی تشکیلاتی ما اتفاق افتاد، می‌توان از سطح بالاتر تشکیلات‌خوانی و تشکیلات‌دانی یعنی تشکیلات‌بانی صحبت کرد. افرادی هستند که هم تشکیلات را می‌سازند و هم از آن محافظت می‌کنند. مطالعه این نوشتار و نوشته‌هایی مثل این، به مثابه شروع فعالیت تشکیلاتی از سطح تشکیلات‌خوانی تا سطح تشکیلات‌بانی است. اگر به تشکیلات‌بانی نرسید، تشکیلات‌خوانی و تشکیلات‌دانی هیچ فایده‌ای ندارد و مثل بسیاری از دروسی است که در دانشگاه‌ها و مدارس درس داده می‌شوند ولی در عمل دانشجو یا دانش‌آموز آن را کاربردی نمی‌داند. به عبارت دیگر چه مقدار در عملی کردن چنین مطالبی تلاش کرده‌اید؟ آیا اگر مثلا در خوابگاه زندگی می‌کنید، برای اتاق خودتان رئیس انتخاب کرده‌اید؟ اگر پاسخ منفی است بدانید که تشکیلات به درستی برایتان فهم نشده است؛ چرا که پیامبر مکرم اسلام (ص) می فرمایند: «هر گاه در مسافرت تعداد مسافران به سه نفر رسید، باید یکی از آنها رئیس جمع شود»، یکی از مصادیق این روایت، اتاق شماست. دقت کنید! تمارین عملی کار تشکیلاتی را باید از همین موارد به نظر کوچک شروع کرد.
اگر شما تمرین کنید که از رأی خودتان ولو رأی صحیح خودتان در یک فعالیت تشکیلاتی کوتاه بیایید، بعدها در مقابل رأی حاکم اسلامی هم کوتاه خواهید آمد و بالعکس اگر در یک کار تشکیلاتی کوچک نتوانید، ولایت‌پذیری را تمرین کنید، در جامعه اسلامی ولایت‌پذیر نمی‌شوید. همه این‌ها یک نوع گام تمرینی عبور از تشکیلات‌دانی به تشکیلات‌بانی است.
