سیره تشکیلاتی معصومین - امام سجاد علیه السلام

سیره هر کسی به معنای واقعی کلمه، آنگاه روشن می شود که ما جهت گیری کلی آن شخص را بدانیم و سپس به حواث جزئی زندگی او بپردازیم. اگر آن جهتگیری کلی دانسته شد، آن حوادث جزئی هم معنی پیدا می کند؛ اما اگر چنانچه آن جهت گیری کلی دانسته نشد یا غلط دانسته شد، آن حوادث جزئی هم بی معنی یا دارای معنی نادرستی خواهد شد، این مخصوص امام سجاد علیه السلام یا سایر امامان نیست بلکه این اصل در مورد زندگی همه صدق می کند. تکیه من روی این مسئله است که ما اگر حواث جزئی را بریده از آن جهتگیری  کلی در زندگی امام مورد مطالعه قرار دهیم، بیوگرافی امام فهمیده نخواهد شد، مهم این است که ما جهتگیری کلی را بشناسیم.

به نظر ما پس از صلح امام حسن علیه السلام که در سال چهل  اتفاق افتاد، اهل بیت پیامبر به این قانع نشدند که در خانه نشتسته و تنها احکام الهی را آن چنان که می فهمند بیان کنند، بلکه از همان آغاز صلح، برنامه ی همه امامان این بود که مقدمات را فراهم کنند تا حکومت اسلامی به شیوه ای که مورد نظرشان بود، بر سر کار آورند، و این را به روشنی در زندگی و سخنان امام مجتبی علیه السلام می بینیم.

ائمه دنبال این خط و این هدف بودند  همواره برای تشکیل حکومت اسلامی تلاش می کردند. وقتی امام حسین علیه السلام در ماجرای کربلا به شهادت رسیدند و امام سجاد با آن وضع بیماری به اسارت در آمدند، در حقیقت مسئولیت امام سجاد علیه السلام از آن لحظه آغاز شد. اگر تا آن تاریخ قرار بر این بود که امام حسن و امام حسین آن آینده را تامین کنند، از آن وقت قرار بر این شد که امام سجاد قیام  به امر کند، و سپس امامان پس از آن بزرگوار.

بنابر این در در کل زندگی امام سجاد ما باید در جستجوی این هدف کلی و خط مشی اصلی باشیم و بی تردید بدانیم که امام سجاد در صدد تحقق همان آرمانی بودند که امام حسن و امام حسین آن را دنبال می کردند. تمام جملاتی که آن حضرت بیان کردند و حرکاتی که داشتند و دعاهایی که خواندند و مناجات ها و راز و نیاز هایی که به صورت صحیفه سجادیه در آمده است، تمام اینها را با توجه به آن خط کلی باید تفسیر کرد.

در روایتی داریم که امام سجاد علیه السلام  فرزندانشان را جمع کردند، سپس اشاره کردند به محمد بن علی –یعنی امام باقر علیه السلام- و فرمودند: این صندوق را بردار، این سلاح را بگیر، این امانتی است به دست تو، هنگامی که صندوق را گشودند، در آن قرآن و کتاب بود.

من تصورم این است که آن سلاح رمز فرماندهی انقلابی است و آن کتاب رمز تفکر ایدئولوژی اسلامی است، و امام آن را به امام پس از خودش سپرده است، و با خیال راحت و وجدان آرام و با سرافرازی بسیار  در پیشگاه خدای متعال و نزد انسان های آگاه، دنیا را وداع گفته و از دنیا رخت بر بسته است. این بود ترسیم کلی زندگی امام سجاد.

برگرفته از کتاب انسان 250 ساله