سیری در سیره تشکیلاتی معصومین - امام حسن و امام حسین علیهما السلام
در طول حکومت جبارانه ی بیست ساله ی معاویه، با شرح درد آوری که مورخان از چگونگی تبلیغات ضد علوی او در همه ی نواحی کشور نوشته اند- تا آنجا که لعن بر امیر المومنین، سنتی رایج و متداول گشته بود- و با مشهود نبودن فعالیت نمایان و بارزی از سوی امام حسن و امام حسین علیهما السلام تنها وجود چنین پیوستگی و تشکلی بود که به رشد اندیشه ی شیعی و افزایش آمار شیعیان در سراسر حجاز و عراق امکان می داد.
بیست سال پس از واقعه ی صلح، نگاهی به عرصه ی فکری این مناطق بیافکنیم. در کوفه، رجال شیعه، نام آورترین و معروف ترین چهره های با شخصیت اند. در مکه و مدینه و حتی در برخی از نواحی دوردست هم شیعیان مانند حلقه های زنجیر به یکدیگر متصل و از حال یکدیگر مطلع اند. وقتی پس از چند سال یکی از سران شیعه – حجر ابن عدی- به قتل می رسد، در نقاطی چند از کشور، علی رغم اختناق شدید، فریاد اعتراض بلند می شود و شخصیت های معروفی درخراسان به دنبال اعتراض خشم آلودی ، از شدت اندوه جان می سپرد(به نقل از صلح امام حسن، ترجمه آیت الله خامنه ای) پس از مرگ معاویه، هزاران نفر به امام حسین نامه می نویسند و آن حضرت را برای قیام به کوفه دعوت می کنند، پس از شهادت امام ، ده ها هزار نفر به گروه انتقام گیران می پیوندند و در واقعه ی توابین یادر سلک سپاه مختار و ابراهیم بن مالک، بر ضد حکومت اموی می شورند.
نگرنده ی تاریخ اسلام از خود می پرسد: آیا رواج تفکر و گرایش های شیعی تا این اندازه، جز درسایه ی یک فعالیت حساب شده ی تشکیلاتی از سوی گروه شیعیان متحد یک دل و یک جهت – یعنی از سوی همان تشکیلاتی که امام حسین تولد آن را بلافاصله پس از صلح امام حسن حدس زده است- ممکن و معقول است؟ بی شک، پاسخ منفی است. تبلیغات حساب شده ی دستگاه مسلط اموی را که به وسیله ی صدها قاضی و قاری و خطیب و والی اداره می شد، جز با تبلیغات حساب شده ی دیگری که از طرف یک جمع پیوسته و یک جهت و البته پنهان اداره شود، نمی توان پاسخ گفت و حتی در مواردی خنثی کرد.
(انسان250 ساله ص 282و283)
