ما به این خوبی!
صحبت های کمتر خوانده شده امام خامنه ای درمورد یک ابتذال اخلاقی تشکیلاتی
اگر ما مجموعه مقررات و تکالیفی را که در اسلام هست، اینها را مانند اندام ها و اجزای یک ماشین در نظر بگیریم که دارد با یک نظم خاصی حرکت می کند، اخلاق چه موضعی دارد اینجا؟ در یک دید خیلی سطحی عرفی قابل فهم، اخلاق عبارت است از آن وسیله ای که موجب می شود این حرکت و هم آهنگی میان این اجزا بدون اصطکاک، بدون سائیدگی، بدون زیان و خسارت انجام بگیرد، این اخلاق است؛ توجه کردید! مثل روغن این ماشین، ممکن است تعجب کنید، اما واقعیت و حقیقت همین است. اگر در یک جمعی از مردم، اخلاق اسلامی حاکم نباشد؛ فرض کنیم همه تکالیف و مقرراتی را که بر عهده آنهاست انجام بدهند، بی کم و کاست، آنچه باید پیش بیاید و آنچه مطلوب و مقصود هست، پیش نخواهد آمد. شما یک موتور را که همه چیزش کامل است، بی روغن روشن کن و راه برو، راه نمی رود موتور. روغن در ماهیت این حرکت، این بافت، این ساخت، اثری ندارد؛ در کارکرد اثری دارد، در تداوم کارکرد اثر دارد، در خوب و صاف و نرم کار کردن اثر دارد؛ اخلاق این است...
دو کار را اخلاق اسلامی کلا به ما تعلیم می دهد، یکی اینکه با خلق ها و خصلت ها و خوی های بد در خودمان دائما مبارزه کنیم و آنها را خنثی کنیم. دوم اینکه اخلاق نیک و فضائل را در خودمان به وجود بیاوریم و رشد بدهیم؛ هر دو کار باید به موازات هم انجام بگیرد. مثلا یکی از اخلاق های مذموم و پلید، «عجب» است. عجب یعنی چه؟ یعنی خودشگفتی. این یک خصوصیت است، یک اخلاق است؛ بنده ده ساعت اینجا کار کنم مستمرا، اما از خودم ممنون باشم؛ این را می گویند عجب. خب چه عیب دارد ما از خودمان ممنون باشیم، از خودمان راضی باشیم که داریم کار می کنیم؟ این خیلی معلوم است؛ عیبش این است که تا خیلی از خودمان متشکر شدیم، متوقعیم همه از ما متشکر باشند. ما به این خوبی، به این منظمی، این جور خوب کار می کنیم، زیاد کار می کنیم، باید همه قدر ما را بدانند دیگر!
در رابطه با اخلاق تشکیلاتی، اصل همین است، بایستی جوری باشد که انسان منیت های خودش را، آن خودمحوری ها را در قبال جمع کنار بگذارد، خودمحوری ها در چند خصلت بد خلاصه می شود، یکی همین عجبی بود که گفتیم. همین خودشگفتی؛ این یکی از آن بدترین خصلت هاست. این را علاج کنید با مقایسه خودتان با کسانی که بهتر و بیشتر و موثرتر از شما کار می کنند. علاج کنید با بزرگ کردن عیوب کارتان در ذهن خودتان و بالاخره به هر کیفیتی، این حالت را در خودتان بشکنید، یکی این است. (1359/03/22)
