کیفیت سیاست گذاران و کارگزاران؛ برداشتی از نهج البلاغه

جدول زیر در بردارنده برخی از مهمترین توصیه های امیرالمومنین به کارگزاران و سیاستگذاران حکومتی می باشد تا از رهگذر آن به اداره بهتر جامعه دست بزنند.

تجربه نگاری در کار تشکیلاتی

امیرالمومنین علی علیه السلام جمله ای بسیار زیبا دارند که ممکن است تا به حال نشنیده باشیم، یا اگر هم شنیده باشیم با زاویه دید تشکیلاتی به آن نگاه نکرده باشیم! ایشان می فرمایند:«وَ مِنَ‏ التَّوْفِیقِ‏ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ»(حکمت 211) رمز موفقیت حفظ تجربه است. تلاش در جهت حفظ تجربه را بسیاری از ماها با توجیه اینکه مبادا کارمان بوی ریا بگیرد،‌ پشت گوش می اندازیم. حال آنکه شما می توانید نیت خودتان را خالص کنید،‌ و با هدف حفظ تجربه آن را مستند نمایید.

بنده شخصا با افراد قوی در عرصه کار فرهنگی برخورد کردم که دیدم مجموعه تشکیلاتی بسیار قوی به راه انداخته اند ولی وقتی می خواستم جهت تبادل اطلاعات مقداری از مستنداتشان را بهم بدهند،‌ گفتند که ما در تشکیلاتمان چیزی به نام مستند سازی نداریم چرا که اگر بخواهیم مستند سازی کنیم،‌ فعالیتهایمان برای ریا و خودنمایی می شود و نیت خالصمان را از دست می دهیم.

جایگاهی به نام حلقه مفقوده

یک سؤال با پاسخی بدیهی!!

زنجیر چیست؟ آیا چیزی جز اتصال تعدادی حلقه به همدیگر است؟ پس ارتباط و اتصال بین این حلقه ها خودش نوعی هنر است که تحت عنوانی مستقل به نام «زنجیر» خود را نمایان می کند. به نظر می رسد کار تشکیلاتی را می توان به مثابه استعاره ی زنجیر دانست. مسئولیت پذیری هر نفر در تشکیلاتی در حکم حلقه های مستقلی است که با ارتباط با سایر افراد در یک فعالیت تشکیلاتی حکم زنجیر را پیدا می کنند. ساده تر اینکه هر چند من نوعی بتوانم کارم را به تنهایی و صحیح انجام دهم ولی مثالم شبیه یک حلقه محکم تنهاست! ولی وقتی من بتوانم این مسئولیت پذیری خودم را با دیگران ارتباط بدهم، کار تشکیلاتی معنا پیدا می کند. بر همین اساس می توان چنین نتیجه گرفت که در کار تشکیلاتی هم فرد اصالت دارد و هم تشکیلات.

اما حالا حلقه مفقوده چیست؟ در کار تشکیلات الزاما هنر این نیست که دو تک حلقه را به هم متصل کنیم، گاهی اوقات هنر آدم تشکیلاتی این است که می تواند واسط بین ارتباط دو زنجیره بلند باشد. به عبارتی دو جزیره مجزای از هم را به هم متصل نماید. این یعنی جایگاهی به نام حلقه مفقوده.

غربت؛ تکنیک رشد آدم تشکیلاتی

از قدیم الایام در محله های مختلف مرسوم است که می گویند ما مردمی غریبه نوازیم! به تعبیر دیگر اگر فردی از داخل خودمان رشد کند را چندان تحویل نمی گیریم ولی وقتی از بیرون کسی بیاید تحویل می گیریم. سوال اینجاست که آیا این ویژگی در ادبیات دینی قابل تحلیل است یا خیر؟ این ویژگی مربوط به فرهنگ ایرانی است یا در اسلام هم در رابطه با آن مطالبی بیان شده است؟ در مجموع آیا این غریبه نوزی تهدید است یا فرصت؟

بند شانزدهم از دعای دوم صحیفه سجادیه عبارت زیبا در این رابطه دارد که می فرماید: «وَ هَاجَرَ إِلَى بِلَادِ الْغُربَةِ ، وَ مَحَلِّ النَّأْیِ عَنْ مَوْطِنِ رَحْلِهِ ، وَ مَوْضِعِ رِجْلِهِ ، وَ مَسْقَطِ رَأْسِهِ ، وَ مَأْنَسِ نَفْسِهِ ، إِرَادَةً مِنْهُ لِإِعْزَازِ دِینِکَ ، وَ اسْتِنْصَاراً عَلَى أَهْلِ الْکُفْرِ بِکَ»و از جایگاه اقامتش و قدمگاهش و زادگاهش و جاى انس گرفتنش، به شهرهاى غربت و محل دور هجرت نمود. بر این خواسته که دین تو را عزّت دهد و بر (ضد) کافرانِ به تو یارى طلبد. نکته تشکیلاتی در کلمه «غربت» است. وقتی من در فضایی غریب زندگی می کنم شاخک هایم حساس تر می شود. مثلا شما در شهر خودتان که هستید معمولا از کنار افراد که رد می شوید اگر آشنا نباشند، سلام نمی کنید؛ ولی وقتی در قالب یک اردوی جهادی به روستایی می روید، از کنار مردم که رد می شوید با رویی باز سلام می کنید و احوال پرسی گرمی می نمایید. یا وقتی در کشوری دیگر مسافرت می کنید و در اوج غربت یک هم زبان پیدا می کنید چطور تحویل می گیرید؟ پس غربت به طور خود کار ما را نسبت به آدم ها حساس می کند ویژگی مهمی که سکونت و عادت آن را از ما می گیرد.

فلسفه کار تشکیلاتی از زبان اسوه کار تشکیلاتی

متن زیر سخنان امام موسی صدر حفظه الله در باب ضرورت بازنگری در شیوه‌های تبلیغ دین است که در جمع شمار زیادی از روحانیون بویژه شیخ مرتضی حائری، سید محمد باقر سلطانی، مرتضی مطهری، کاظم شریعتمداری و ... بیان شده است. بطور کلی می توان این مطالب را به عنوان فلسفه کار تشکیلاتی بیان نمود.

توصیه این است که عزیزانی که تمایل دارند در مورد چرایی کار تشکیلاتی و اهمیت آن در جامعه دینی بیشتر بدانند حتما این مطلب را مطالعه کنند.

 

بسم اللَّه الرحمن الرحیم. الرحمن، علّم القرآن، خلق الانسان، علّمه البیان، الشمس و القمر بحسبان، و النجم و الشجر یسجدان، و السماء رفعها و وضع المیزان، ألّا تطغوا فى المیزان (55: 1-8)

براى بنده موجب بسى افتخار است که خارج از برنامه دعوت شده‏ ام و آقایان اجتماع کرده ‏اند تا به این سخنرانى گوش فرادهند. این افتخارى را که به بنده محول شده است تکریم و احترام فوق العاده‏اى مى ‏دانم و از این بابت به خود مى ‏بالم.

جملات ناب تشکیلاتی

تشکل الهی آن است که نیروهای مومن به ارزش‌های عالی الهی و انسانی بگویند: ما متشکل می‌شویم تا در حد توانمان از این ارزشها دفاع کنیم و صاحبان این ارزش‌ها هرجا که باشند، خواه داخل تشکیلات ما باشند، خواه خارج از آن، در نظر ما محترم و معتبرند.

شهید بهشتی رحمت الله علیه